Tüberküloz aşısı ne zaman ve kimler için yapılmalıdır?

Tüberküloz (verem) hastalığına karşı koruma sağlayan BCG (Bacillus Calmette-Guérin) aşısı, canlı ancak zayıflatılmış bir bakteri suşu içerir. Bu aşı, özellikle çocuklarda tüberkülozun ciddi formlarına karşı etkili bir koruma yöntemidir. BCG aşısı, tüberkülozun yaygın olduğu ülkelerde rutin aşılama programlarına dahil edilmiştir.

BCG aşısının zamanlaması, ülkenin tüberküloz görülme sıklığına ve sağlık politikalarına göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak:

• BCG aşısı, doğumdan sonraki ilk birkaç ay içinde, tercihen 2-3 aylıkken yapılır. Bazı ülkelerde doğumdan hemen sonra uygulanabilir.
• Eğer bebek risk altındaysa (örneğin, ailede tüberküloz öyküsü varsa), aşı daha erken bir dönemde yapılabilir.
• Aşının tekrar dozu genellikle önerilmez, çünkü BCG aşısının uzun süreli bağışıklık sağladığı düşünülmektedir. Ancak, bazı özel durumlarda (örneğin, tüberkülin deri testinin negatif çıkması durumunda) tekrar yapılabilir.

Türkiye'de BCG aşısı, ulusal aşı takvimine göre doğumdan sonraki 2. ayda uygulanmaktadır. Aşı zamanlaması konusunda en doğru bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

BCG aşısı, belirli gruplar için önerilmektedir. İşte bu gruplar:

• Bebekler ve Çocuklar: Özellikle tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde yaşayan bebekler ve küçük çocuklar, aşının birincil hedef grubunu oluşturur. Aşı, menenjit ve yaygın tüberküloz gibi ciddi hastalık formlarına karşı koruma sağlar.
• Risk Altındaki Yetişkinler: BCG aşısı genellikle yetişkinlere önerilmez, çünkü etkinliği düşüktür. Ancak, tüberküloza maruz kalma riski yüksek olan kişiler (örneğin, sağlık çalışanları veya tüberküloz hastalarıyla yakın temasta olanlar) için düşünülebilir. Bu durumda, öncelikle bir tüberkülin deri testi yapılır ve test negatifse aşı uygulanabilir.
• Bağışıklık Sistemi Baskılanmamış Kişiler: BCG aşısı canlı bir aşı olduğu için, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde (örneğin, HIV/AIDS hastaları, kanser tedavisi görenler veya organ nakli yapılmış kişiler) kullanılmamalıdır. Aşı, sadece bağışıklık sistemi normal çalışan bireyler için güvenlidir.
• Gebe Kadınlar: BCG aşısı, hamilelik sırasında genellikle önerilmez, çünkü güvenlik verileri sınırlıdır. Aşı, doğum sonrası döneme ertelenmelidir.

BCG aşısının belirli durumlarda yapılmaması gerekir. Bu durumlar şunları içerir:

• Bağışıklık sistemi ciddi şekilde baskılanmış kişiler (örneğin, HIV enfeksiyonu veya kanser nedeniyle).
• Ateşli hastalık geçiren bireyler (aşı, iyileşme sonrasına ertelenmelidir).
• Daha önce BCG aşısına ciddi alerjik reaksiyon gösteren kişiler.
• Gebelik dönemindeki kadınlar.

Tüberküloz aşısı, özellikle çocuklar için hayati öneme sahip bir koruma yöntemidir. Aşının zamanlaması ve kimlere yapılacağı, bireysel risk faktörlerine ve ülke politikalarına göre değişir. BCG aşısı hakkında detaylı bilgi almak ve kişisel durumunuza uygun olup olmadığını öğrenmek için mutlaka bir doktora veya sağlık kuruluşuna başvurun. Unutmayın, aşılar toplum sağlığını korumada en etkili araçlardan biridir ve düzenli takip edilmelidir.