Aşıların yan etkileri, çeşitli reaksiyonlardan dolayı aşının içeriğine veya uygulanışına bağlı olarak ortaya çıkabilen kontrendikasyonlardır. İnsanlık tarihi boyunca hastalıklarla mücadele konusunda keşfedilebilen en etkili yöntemlerden biri olan aşılar, nadir de olsa yan etki gibi olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir. Günümüzde çocuk felcinden çiçek hastalığına, difteriden kızamığa kadar birçok hastalığın önlenmesi ve tedavisinde aşılardan yararlanılmaktadır. Ancak bazı durumlarda vücut aşıya karşı olumsuz reaksiyonlar verebilmekte ve istenmeyen sonuçlar oluşabilmektedir. Bu durumun nedeni genellikle aşının yanlış bir tedavi yöntemi olmasından değil, kişinin alerjik rahatsızlıklarından, uygunsuz aşı içeriği kullanılmasından veya bilinçsiz aşı uygulamalarından kaynaklanmaktadır.

Aşılar, dikkatli, titiz ve uzun süreli araştırmalar sonucunda geliştirilen, üretiminden taşınmasına ve uygulanışına kadar belirli standartlara sahip önemli araçlardır. Bu standartlara uyulmadığı takdirde, kişilerde yarardan çok zarara sebep olabilir. Bu nedenle her zaman uluslararası standartlara uygun aşı içerikleri kullanılmalı ve belirtilen direktiflere uygun şekilde aşı yapılmalıdır. Aşı konusunda dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da dozudur. Her zaman optimum seviyede uygulama yapılmalı, doz aşımı söz konusu olmamalıdır.

Aşının nispeten önemsiz sayılabilecek ve hemen hemen herkeste görülebilen etkileri; aşılanan bölgede hafif kanama, şişkinlik, sancı ve kızarıklık olarak sıralanabilir. Daha ciddi problemlere yol açmaması için dikkat edilmesi gerekenler ise; kullanılan iğnenin hijyenik ve tek seferlik olması, aşı içeriğinin amaca uygunluğu ve tarihinin geçmemiş olması, aşının saklanma koşulları gibi önemli detaylardır. Belirli hastalıklara karşı geliştirilen aşılar, toplumda bu hastalıkların azalmasını sağlarken, aşının yaygınlaşmasından kaynaklı görülen kontrendikasyonlar arttığı için aşıların sağladığı yararlar göz ardı edilerek, aşılar sakıncalı bulunabilmekte hatta aşıların yasaklanması istenebilmektedir. Özet olarak, yapılacak aşının amaca uygunluğu, gerekliliği ve güvenilirliği her zaman sorgulanmalı ve olumsuz sonuçlar doğurabilecek uygulamalardan kaçınılmalıdır.

Aşılar, tek seferlik olabilir veya duruma göre periyodik olarak tekrarlanabilir. Bu noktada önemli bir detay ise toplumda yaygın bir şekilde var olan aşı korkusudur. Özellikle enjeksiyon yöntemine karşı geliştirilen bu korku, özellikle çocuklarda aşı yapmayı oldukça güç hale getirmektedir. Aşı işlemi öncesinde kişilerde aşırı heyecan, mide bulantısı, baş ağrısı ve tansiyon gibi rahatsızlıklar belirtebilmektedir. Bu sebeple uzmanların, aşının zararlı bir uygulama olmadığını, sağlıklı bir yaşam için gerekliliğini vurgulamaları ve toplum üzerinde oluşmuş olan bu önyargıyı gidermeye çalışmaları gerekmektedir. Aşıya karşı güven sağlamak, toplum sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.

Aşıların yan etkileri genellikle hafif ve geçicidir. Ancak bazı durumlarda ciddi yan etkiler de görülebilir. Bu gibi durumlar genellikle çok nadirdir ve çoğunlukla aşının içeriğindeki maddelere karşı alerjik reaksiyonlarla ilişkilidir. Aşı sonrası ciddi yan etkiler gözlemlendiğinde, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Aşıların güvenliği ve etkinliği sürekli olarak izlenmekte ve gerektiğinde güncellenmektedir. Bu nedenle, aşılama programlarına katılmak, hem bireysel hem de toplumsal sağlığı korumak için önemlidir.