Raksharab kuduz aşısı ne işe yarar ve nasıl uygulanır?

Raksharab, kuduz hastalığını önlemek için kullanılan bir aşıdır. Kuduz, genellikle enfekte hayvanların (köpekler, yarasalar vb.) ısırığıyla bulaşan viral bir hastalıktır ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Bu aşı, insanları kuduz virüsüne karşı bağışıklık kazandırarak hastalığın gelişmesini engeller. Genellikle maruz kalma öncesi (risk grupları için) veya maruz kalma sonrası (ısırık vb. durumlarda) uygulanır. Raksharab, etkinliği kanıtlanmış, güvenli bir aşı olarak kabul edilir ve dünya çapında yaygın şekilde kullanılır.

Raksharab kuduz aşısının temel işlevi, vücudun bağışıklık sistemini kuduz virüsüne karşı hazırlamaktır. Aşı, virüsün zayıflatılmış veya inaktive edilmiş formunu içerir ve bu, vücudun antikor üretmesini sağlar. Bu sayede:

• Kuduz virüsüne maruz kalmadan önce aşılanan kişilerde (örneğin veterinerler veya yüksek riskli bölgelerde yaşayanlar) hastalık önlenir.
• Isırık veya temas sonrası hızlı bir şekilde uygulandığında, virüsün sinir sistemine yayılması engellenir ve hayat kurtarıcıdır.
• Bağışıklık yanıtı oluşturarak, gelecekteki olası enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.

Aşı, kuduzun neden olduğu komplikasyonları ve ölüm riskini büyük ölçüde azaltır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından önerilen standart bir profilaktik yöntemdir.

Raksharab kuduz aşısının uygulanması, maruz kalma durumuna göre değişir ve genellikle bir sağlık uzmanı tarafından yapılmalıdır. İşte uygulama sürecinin adımları:

• Maruz Kalma Öncesi Aşılama: Risk grupları (veterinerler, hayvan bakıcıları vb.) için önerilir. Genellikle 0, 7 ve 21 veya 28. günlerde olmak üzere üç doz şeklinde kas içine (genellikle kol) enjekte edilir. Bu, temel bağışıklık sağlar ve rapel dozlar gerekebilir.
• Maruz Kalma Sonrası Aşılama: Kuduz şüpheli bir hayvanla temas (ısırık, tırmalama) durumunda hemen başlanır. Standart protokol, 0, 3, 7, 14 ve 28. günlerde toplam beş doz uygulanmasıdır. İlk doz mümkünse maruziyetten sonraki 24 saat içinde yapılmalıdır.
• Uygulama Yöntemi: Aşı, kas içine (deltoid kas veya çocuklarda uyluk) enjekte edilir. Bazı durumlarda, intradermal (deri içi) uygulama da kullanılabilir, ancak bu yöntem daha az yaygındır ve yerel sağlık protokollerine bağlıdır.
• Ek Önlemler: Maruz kalma sonrası, aşıyla birlikte kuduz immünoglobulini (RIG) de uygulanabilir; bu, virüsü nötralize ederek aşının etkinliğini artırır. Yaralar hemen sabun ve suyla yıkanmalı ve tıbbi değerlendirme yapılmalıdır.

Aşı uygulaması sırasında, dozaj ve takvim sağlık uzmanı tarafından kişinin yaşı, risk durumu ve yerel yönergelere göre ayarlanır. Düzenli takip önemlidir, çünkü aşıların zamanında yapılması bağışıklığın oluşması için kritiktir.

Raksharab kuduz aşısı genellikle güvenli olsa da bazı yan etkiler görülebilir:

• Hafif yan etkiler: Enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık veya şişlik; hafif ateş, baş ağrısı veya yorgunluk.
• Ciddi yan etkiler: Nadiren alerjik reaksiyonlar (kurdeşen, nefes darlığı) olabilir; bu durumda acil tıbbi yardım gerekir.

Aşı öncesi, hamilelik, emzirme veya bağışıklık sistemi sorunları gibi durumlar doktora bildirilmelidir. Kuduz şüphesi durumunda, aşılamanın geciktirilmesi ölümcül sonuçlara yol açabileceğinden, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.