Pnömokok aşısı hangi yaşta ve ne zaman uygulanmalıdır?

Pnömokok aşısı, Streptococcus pneumoniae bakterisinin neden olduğu pnömokok enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Bu enfeksiyonlar zatürre, menenjit, sinüzit ve orta kulak iltihabı gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Aşı, özellikle risk gruplarında ve belirli yaşlarda önerilmektedir.

Pnömokok aşısı farklı yaş gruplarına göre değişen programlarla uygulanır. Genellikle iki ana tip aşı bulunur: Konjuge pnömokok aşısı (PCV13) ve polisakkarit pnömokok aşısı (PPSV23). Yaş gruplarına göre öneriler şöyledir:

• Bebekler ve Çocuklar: Rutin aşılama programında, bebeklere 2, 4 ve 6. aylarda PCV13 aşısı uygulanır. Genellikle 12-15. aylarda bir pekiştirme dozu yapılır. Bu, çocukluk döneminde pnömokok hastalıklarına karşı temel koruma sağlar.
• Yetişkinler: 65 yaş ve üzerindeki yetişkinlere PCV13 ve PPSV23 aşıları önerilir. Genellikle önce PCV13, ardından en az bir yıl sonra PPSV23 uygulanır. Bu, yaşlı bireylerde pnömokok kaynaklı komplikasyon riskini azaltmaya yardımcı olur.
• Risk Grupları: Kronik hastalığı (örneğin diyabet, kalp veya akciğer hastalığı) olanlar, bağışıklık sistemi zayıf bireyler veya dalağı alınmış kişiler gibi risk gruplarında, 19-64 yaş arasında da aşı önerilebilir. Bu durumda, hekimin önerisine göre PCV13 ve PPSV23 aşıları planlanır.

Pnömokok aşısının zamanlaması, yaşa ve bireyin sağlık durumuna bağlıdır. Genel olarak:

• Bebeklerde: Doğumdan sonraki ilk aylarda başlanır ve belirli aralıklarla tamamlanır. Aşı takvimine uygun olarak, 2. ayda ilk doz, 4. ve 6. aylarda takip dozları ve 12-15. aylarda pekiştirme dozu yapılır.
• Yetişkinlerde: 65 yaşında rutin olarak önerilir. Risk faktörü olan yetişkinlerde ise daha erken yaşlarda (örneğin, 19 yaş ve üzeri) uygulanabilir. Aşılar arasında en az bir yıl ara verilmesi önemlidir; önce PCV13, sonra PPSV23 yapılır.
• Özel Durumlar: Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler veya yüksek riskli meslek gruplarında (örneğin sağlık çalışanları), hekim değerlendirmesiyle aşı zamanı belirlenir. Genellikle, risk oluştuğunda veya rutin kontrollerde uygulanır.

Pnömokok aşısı, ciddi alerjik reaksiyon öyküsü olanlarda önerilmez. Aşı sonrası hafif yan etkiler (ateş, enjeksiyon bölgesinde ağrı) görülebilir, ancak bunlar genellikle kısa sürelidir. Hamilelik veya emzirme döneminde aşı yaptırmadan önce mutlaka hekime danışılmalıdır. Unutmayın, aşı takvimine uyum ve düzenli hekim kontrolleri, enfeksiyonlardan korunmada hayati öneme sahiptir.