Kuduz aşısı ne zaman yapılmalı, kaç gün içinde olmalı?

Kuduz aşısı, kuduz virüsüne (Rabies virüsü) karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Kuduz, merkezi sinir sistemini etkileyen ve ölümcül olabilen bir viral hastalıktır. Virüs genellikle enfekte hayvanların tükürüğü yoluyla, özellikle ısırık veya çizik gibi yaralardan bulaşır. Aşı, hastalığın önlenmesinde hayati bir rol oynar çünkü kuduz belirtiler ortaya çıktıktan sonra tedavisi neredeyse imkansızdır. Bu nedenle, şüpheli bir temas durumunda aşının zamanında yapılması çok önemlidir.

Kuduz aşısı, kuduz riski taşıyan bir durumla karşılaşıldığında mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Aşağıdaki durumlarda aşı önerilir:

• Kuduz şüphesi olan bir hayvan (örneğin, köpek, kedi, yarasa, tilki) tarafından ısırılma veya tırmalanma.
• Enfekte bir hayvanın tükürüğünün açık yara, çizik veya mukoza zarları (ağız, burun, göz) ile temas etmesi.
• Kuduz riski yüksek bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler için koruyucu amaçlı (profilaktik) olarak.

Aşı, temas sonrası önlem olarak uygulanır ve mümkünse ısırık veya temasın olduğu gün başlanmalıdır. Eğer hayvanın kuduz durumu bilinmiyorsa veya şüpheliyse, aşıya hemen başlamak gerekir.

Kuduz aşısı, temas sonrası mümkün olan en kısa sürede, ideal olarak ilk 24 saat içinde başlanmalıdır. Ancak, aşı şeması genellikle belirli günlere yayılır ve toplamda birkaç doz içerir. Standart temas sonrası aşı programı şu şekildedir:

• Gün 0: İlk doz, temasın hemen sonrasında yapılır (mümkünse ilk 24 saatte).
• Gün 3: İkinci doz uygulanır.
• Gün 7: Üçüncü doz uygulanır.
• Gün 14: Dördüncü doz uygulanır (bazı durumlarda beşinci doz da gerekebilir, örneğin bağışıklık sistemi zayıf kişilerde).

Toplam aşı süreci genellikle 14 gün içinde tamamlanır, ancak bu süre kişinin durumuna ve yerel sağlık protokollerine göre değişebilir. Eğer temas öncesi koruyucu aşı yapılmışsa, temas sonrası daha az doz gerekebilir. Aşılamanın gecikmesi durumunda bile, temasın üzerinden birkaç gün geçmiş olsa da aşıya başlamak önerilir, çünkü kuduzun kuluçka süresi değişkendir (genellikle 1-3 ay, ancak daha kısa veya uzun olabilir).

Kuduz şüphesi olan bir temas durumunda, aşıya ek olarak aşağıdaki adımları izlemek önemlidir:

• Yarayı hemen bol su ve sabunla en az 15 dakika yıkayın; bu, virüs miktarını azaltabilir.
• Derhal bir sağlık kuruluşuna başvurun veya enfeksiyon hastalıkları uzmanına danışın.
• Mümkünse, temas eden hayvanı gözlem altına alın veya yetkililere bildirin; hayvanın kuduz testi yapılabilir.
• Aşı programını aksatmayın ve tüm dozları zamanında yaptırın; aksi takdirde koruma etkisi azalabilir.

Unutmayın, kuduz aşısı hayat kurtarıcıdır ve gecikmeden uygulanması gerekir. Eğer kuduz riski yüksek bir bölgede yaşıyorsanız veya sık seyahat ediyorsanız, temas öncesi koruyucu aşı yaptırmayı düşünebilirsiniz.