Erik aşı zamanı ne zaman olmalı, nasıl uygulanmalı?

Erik ağaçlarının aşılanması, meyve kalitesini iyileştirmek, verimi artırmak veya çeşit değiştirmek için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Aşılama, erik ağaçlarının aktif büyüme dönemlerinde yapılmalıdır ve doğru zamanlama ile teknik, başarı şansını önemli ölçüde artırır. İşte erik aşılama zamanı ve uygulama detayları:

Erik aşılama için en uygun zaman, ağacın gelişim döngüsüne bağlıdır. Genel olarak, iki ana dönem önerilir:

• İlkbahar Aşılaması: Ağaçların uyanma döneminde, tomurcukların patlamaya başladığı ancak yaprakların tam olarak açılmadığı zaman dilimidir. Bu, genellikle mart-nisan aylarına denk gelir. Hava sıcaklığının 10-15°C civarında olduğu, don riskinin azaldığı günler tercih edilmelidir. İlkbahar aşısı, özellikle göz aşısı ve dilcikli aşı yöntemleri için idealdir.
• Yaz Aşılaması: Ağacın aktif büyüdüğü yaz aylarında, temmuz-ağustos döneminde yapılır. Bu dönemde, "T göz aşısı" gibi yöntemler kullanılabilir. Yaz aşısı, ağacın kabuğunun kolay ayrılabilir olduğu ve sıcaklıkların yüksek seyrettiği zamanlarda daha başarılı olur.

Aşılama zamanı seçilirken, bölgenin iklim koşulları dikkate alınmalıdır. Soğuk bölgelerde ilkbahar aşısı daha güvenliyken, ılıman iklimlerde yaz aşısı da tercih edilebilir. Ayrıca, ağacın sağlıklı olması ve stres altında bulunmaması (örneğin, kuraklık veya hastalık dönemlerinde) önemlidir.

Erik aşılama, farklı yöntemlerle yapılabilir; en yaygın olanları göz aşısı ve kalem aşısıdır. İşte temel adımlar ve dikkat edilmesi gerekenler:

• Hazırlık Aşaması: Öncelikle, anaç (aşı yapılacak ağaç) ve kalem (aşı için kullanılacak dal veya göz) seçimi yapılmalıdır. Anaç, sağlıklı ve 1-3 yaşında olmalıdır. Kalem ise, istenen erik çeşidinden alınmalı, taze, hastalıksız ve iyi gelişmiş olmalıdır. Aletler (aşı bıçağı, budama makası) temiz ve keskin olmalı, dezenfekte edilmelidir.
• Göz Aşısı (T Göz Aşısı) Yöntemi: Yaz aylarında yaygındır. Anaç üzerinde "T" şeklinde bir kesi açılır, kabuk hafifçe kaldırılır. Kalemden alınan bir göz (tomurcuk), bu kesiye yerleştirilir ve aşı bandı veya rafya ile sıkıca sarılır. Gözün hava almaması ve kaymaması sağlanmalıdır. Yaklaşık 2-3 hafta sonra, göz canlı kalıyorsa aşı başarılı demektir.
• Kalem Aşısı Yöntemi: İlkbaharda uygundur. Dilcikli aşı veya yarma aşı gibi çeşitleri vardır. Anaç ve kalem aynı kalınlıkta kesilir, uyumlu yüzeyler birleştirilir ve aşı macunu ile sarılır. Bu yöntemde, kalem ve anacın kambiyum dokularının (yeşil katman) temas etmesi kritiktir. Aşı sonrası, aşı bölgesi nem kaybını önlemek için macun veya bandajla kapatılmalıdır.
• Aşı Sonrası Bakım: Aşı yapıldıktan sonra, ağacın düzenli sulanması ve gübrelenmesi önemlidir. Aşı bölgesi, rüzgar veya fiziksel hasara karşı korunmalıdır. Başarılı aşılardan sonra, anaç üzerindeki yabani sürgünler temizlenmeli, aşılı dalın büyümesi teşvik edilmelidir. İlk yıl, aşılı kısım güçlenene kadar budama yapılmamalıdır.

Genel olarak, erik aşılama başarısı %70-90 arasında değişebilir; doğru zamanlama, temizlik ve uygun yöntem seçimi ile bu oran artırılabilir. Acemi bahçıvanlar için, deneyimli kişilerden destek almak veya küçük denemeler yapmak faydalı olacaktır. Unutmayın, aşılama sırasında ağacın doğal döngüsüne saygı gösterilmeli ve stres minimize edilmelidir.