Cevizde Yama Göz Aşısı Nedir?
Cevizde yama göz aşısı, bir bitkinin (anaç) üzerine başka bir bitkinin (kalem) göz (tomurcuk) kısmını yerleştirerek yapılan bir aşılama yöntemidir. Bu yöntem, özellikle ceviz gibi odunsu meyve ağaçlarında yaygın olarak kullanılır. Yama göz aşısı, genellikle bitkilerin aktif büyüme döneminde, kabuğun kolay soyulabildiği zamanlarda uygulanır. Amaç, üstün özelliklere sahip bir çeşidin çoğaltılması, hastalıklara dayanıklılık kazandırma veya ağacın verimini artırmaktır. Ceviz ağaçlarında bu yöntem, genellikle ilkbahar veya yaz aylarında yapılır ve başarı oranı yüksektir.
Yama Göz Aşısı İçin Gerekli Malzemeler
- Sağlıklı bir anaç ceviz ağacı (genellikle 1-3 yaşında olmalıdır)
- Kalem olarak kullanılacak, hastalıksız ve iyi gelişmiş bir ceviz dalı (üzerinde canlı gözler bulunmalı)
- Keskin bir aşı bıçağı veya budama makası (temiz ve dezenfekte edilmiş olmalı)
- Aşı bağı veya lastiği (aşıyı sabitlemek için)
- Aşı macunu veya parafin (aşı bölgesini korumak için)
- Dezenfektan (aletleri temizlemek için, örneğin alkol)
- İsteğe bağlı olarak su ve temiz bir bez
Yama Göz Aşısı İşlem Adımları
- Adım 1: Zamanlama ve Hazırlık– Yama göz aşısı için en uygun zaman, ceviz ağaçlarının kabuğunun kolay soyulduğu ilkbahar sonu veya yaz başıdır (genellikle Mayıs-Haziran ayları). Anaç ağacın gövdesi veya dalları temiz, sağlıklı ve yaklaşık 1-2 cm çapında olmalıdır. Kalem dalı, aşıdan hemen önce alınmalı ve taze tutulmalıdır. Tüm aletleri dezenfekte ederek işleme başlayın.
- Adım 2: Anaç Üzerinde Yama Yeri Hazırlama– Anaç ağacın gövdesinde, topraktan yaklaşık 20-30 cm yükseklikte düz bir bölge seçin. Keskin aşı bıçağı ile bu bölgede dikdörtgen şeklinde bir yama kesin. Kesim yaklaşık 2-3 cm uzunluğunda ve 1-1.5 cm genişliğinde olmalı, kabuğu hafifçe kaldırarak çıkarın. Kabuğun altındaki yeşil katman (kambiyum) zarar görmemelidir.
- Adım 3: Kalemden Göz Alma– Kalem dalından, üzerinde sağlıklı bir göz (tomurcuk) bulunan benzer boyutta bir yama kesin. Göz, yamanın ortasında yer almalı ve kesim derinliği kabukla birlikte ince bir odun tabakasını içermelidir. Gözü keserken, elle dokunmamaya özen gösterin ve hemen kullanın.
- Adım 4: Gözü Yerleştirme ve Sabitleme– Anaçtaki yama yerine kalemden alınan gözü yerleştirin. Gözün kambiyum katmanı anaçtaki kambiyumla tam temas etmelidir. Ardından, aşı bağı veya lastiği ile gözü sıkıca sararak sabitleyin. Gözün kendisi açıkta kalmalı, bağ gözü kapatmamalıdır. Bu, gözün nefes almasını ve büyümesini sağlar.
- Adım 5: Koruma ve Bakım– Aşı bölgesini nem kaybına ve enfeksiyona karşı korumak için aşı macunu veya parafin ile kapatın. Aşıdan sonra anaç ağacı düzenli sulayın ve gübreleyin. Yaklaşık 2-3 hafta sonra, göz canlı yeşil renkteyse aşı başarılı demektir. Bağı, göz büyümeye başladığında (genellikle 4-6 hafta sonra) gevşetin veya çıkarın.
Yama Göz Aşısında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Aşıyı serin ve nemli bir günde yapın; aşırı sıcak veya yağmurlu havalardan kaçının.
- Kesimlerin temiz ve düzgün olmasına özen gösterin; çapak veya yırtık olmamalı.
- Gözü anaça yerleştirirken hızlı davranın; kurumasını önleyin.
- Başarısız aşı durumunda, aynı sezonda tekrar deneyebilirsiniz, ancak anaç ağacı strese sokmamak için aşırı aşılamadan kaçının.
- Ceviz ağaçlarında aşı sonrası büyüme yavaş olabilir; sabırlı olun ve düzenli bakım yapın.
Bu adımları takip ederek, cevizde yama göz aşısı işlemini başarıyla gerçekleştirebilir ve sağlıklı yeni sürgünler elde edebilirsiniz. Unutmayın, pratik yapmak aşı becerinizi geliştirecektir! |