Ceviz aşısı nasıl yapılır? hangi yöntemler kullanılmalı?

Ceviz aşısı, ceviz yetiştiriciliğinde kaliteli ve verimli çeşitlerin çoğaltılması için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Aşılama, genellikle tohumdan yetişen anaçlar üzerine, istenen ceviz çeşidinin aşı kalemi veya gözü kullanılarak yapılır. Bu işlem, ağacın erken meyve vermesini sağlar ve genetik özelliklerin korunmasına yardımcı olur. Ceviz aşısı yapmak için doğru zaman, teknik ve yöntemlerin seçilmesi önemlidir. İşte detaylı bir rehber:

Ceviz aşısı için en uygun zaman, bitkinin aktif büyüme dönemine bağlıdır. Genellikle iki ana dönem tercih edilir:

• İlkbahar aşısı: Ağaçların uyanmaya başladığı, tomurcukların patlamadan önceki dönem (Mart-Nisan ayları) idealdir. Bu dönemde kabuk aşısı veya yarma aşı gibi yöntemler kullanılabilir.
• Yaz aşısı: Temmuz-Ağustos aylarında yapılan göz aşısı (T-göz aşısı) yaygındır. Bu dönemde ağaçların kabuğu kolay ayrılır ve sıcaklıklar uygundur.

Aşılama öncesi, anaç ve kalemlerin sağlıklı olması, hastalıksız ve iyi gelişmiş olması gerekir. Ayrıca, aşılama sırasında havanın serin ve nemli olması başarı şansını artırır.

Ceviz aşısında çeşitli yöntemler kullanılabilir; her biri farklı avantajlar sunar. İşte en yaygın yöntemler:

• Göz Aşısı (T-Göz Aşısı): Bu yöntem, yaz aylarında uygulanır. Anaç üzerine T şeklinde bir kesi açılır ve buraya istenen çeşitten alınan bir göz (tomurcuk) yerleştirilir. Göz, anaçla kaynaşınca büyümeye başlar. Bu yöntem, basit ve az malzeme gerektirdiği için popülerdir.
• Yarma Aşı: İlkbaharda, anaç dallarının kesilip yarılarak, hazırlanan aşı kalemlerinin yerleştirildiği bir yöntemdir. Kalemler, anaçla temas edecek şekilde kesilir ve aşı macunu ile kapatılır. Bu, daha kalın anaçlar için uygundur ve yüksek başarı oranına sahiptir.
• Kabuk Aşısı: İlkbaharda, anaç kabuğunun altına aşı kalemlerinin yerleştirildiği bir tekniktir. Anaç kabuğu kolay ayrılıyorsa kullanılır ve hızlı kaynaşma sağlar. Özellikle genç ağaçlar için idealdir.
• Dilcikli Aşı: İnce anaçlar için uygun olan bu yöntemde, anaç ve kalem üzerinde dilcikler açılarak birleştirilir. İlkbaharda yapılır ve iyi bir temas sağladığı için başarılı sonuçlar verir.

Ceviz aşısı yaparken izlenecek temel adımlar şunlardır:

• Hazırlık: Önce sağlıklı anaç ve kalemler seçin. Kalemler, istenen ceviz çeşidinden, bir yıllık sürgünlerden alınmalı ve soğukta muhafaza edilmelidir. Aşılama bıçağı veya aletleri sterilize edilmiş olmalıdır.
• Kesim ve Birleştirme: Seçilen yönteme göre, anaç üzerinde uygun bir kesi yapın ve kalemi veya gözü yerleştirin. Kesimler temiz ve düzgün olmalı, kalem ile anaç kambiyum tabakalarının temas etmesine dikkat edilmelidir.
• Bağlama ve Koruma: Aşıyı aşı bandı veya rafya ile sıkıca bağlayın. Açık kalan kısımları aşı macunu ile kapatarak nem kaybını ve enfeksiyonu önleyin.
• Bakım: Aşıdan sonra, ağacı düzenli sulayın ve gölgelendirme yaparak stresi azaltın. Birkaç hafta içinde kaynaşma başlar; başarısız aşıları yenilemek için kontrol edin.

Ceviz aşısında yöntem seçimi, ağacın yaşı, mevsim ve yetiştiricinin deneyimine bağlıdır:

• Yeni başlayanlar için göz aşısı daha kolaydır ve yaz aylarında uygulanabilir.
• Daha hızlı sonuç almak isteyenler için yarma aşı veya kabuk aşısı ilkbaharda tercih edilebilir; bu yöntemler daha kalın anaçlarla uyumludur.
• İklim koşullarına göre, sıcak ve kurak bölgelerde yaz aşısı, serin bölgelerde ilkbahar aşısı daha başarılı olabilir.

Genel olarak, ceviz aşısı sabır ve dikkat gerektirir; doğru uygulandığında, verimli ve kaliteli ceviz ağaçları elde etmenizi sağlar. Aşı sonrası düzenli bakım, ağacın sağlıklı büyümesi için kritiktir.