Büyük ceviz aşısı nasıl yapılır, hangi yöntemler kullanılır?

Büyük ceviz aşısı, genellikle 2-3 yaşındaki anaç ceviz ağaçlarına, kalem veya göz aşısı yöntemleri kullanılarak yapılan bir aşılama tekniğidir. Bu yöntem, mevcut ağacın verimini artırmak, hastalıklara dayanıklılık kazandırmak veya farklı bir ceviz çeşidine dönüştürmek amacıyla uygulanır. Büyük ceviz aşısı, ince dallı genç ağaçlara yapılan aşılara kıyasla daha dikkatli bir planlama ve teknik gerektirir, çünkü anaç ağacın büyüklüğü işlemi zorlaştırabilir. Genellikle ilkbahar veya yaz aylarında, ağacın aktif büyüme döneminde yapılır, böylece kaynama süreci hızlanır ve başarı şansı artar.

Büyük ceviz aşısı yapmak için adım adım bir süreç izlenmelidir. İşte temel adımlar:

• Hazırlık Aşaması: Öncelikle, aşı yapılacak anaç ağacı seçin. Ağacın sağlıklı ve 2-4 cm çapında dallara sahip olması önemlidir. Aşı için kullanılacak kalem veya gözleri, sertifikalı ve hastalıksız bir ceviz ağacından alın. Kalemler, yaklaşık 15-20 cm uzunluğunda, en az 2-3 göz içermeli ve keskin bir aşı bıçağı ile temizlenmiş olmalıdır. Aşı zamanını belirleyin; ilkbaharda (Mart-Nisan) veya yaz sonunda (Ağustos) yapmak idealdir, çünkü ağaç bu dönemlerde aktif büyür.
• Aşı Yöntemi Seçimi ve Uygulama: Büyük ceviz aşısı için genellikle "yama göz aşısı" veya "dilcikli aşı" gibi yöntemler tercih edilir. Yama göz aşısında, anaç dal üzerinde bir pencere açılır ve hazırlanan göz buraya yerleştirilip sarılır. Dilcikli aşıda ise, anaç ve kalem üzerinde eşit kesiler yapılarak birleştirilir. Aşı sırasında, kesilerin temiz ve düzgün olmasına dikkat edin; bu, kaynamayı kolaylaştırır. Aşı yapılan bölgeyi aşı macunu veya naylon bant ile sıkıca sararak nem kaybını önleyin.
• Sonrası Bakım: Aşıdan sonra, ağacı düzenli olarak sulayın ve gübreleme yapın. Aşı bölgesini kontrol ederek, sarılan malzemeyi 2-3 hafta sonra gevşetin. Başarılı bir kaynama olduğunda, yeni sürgünler görülür; bu sürgünleri desteklemek için herek kullanabilirsiniz. Ayrıca, anaç ağaçtaki rekabeti azaltmak için fazla dalları budayın.

Büyük ceviz aşısı için çeşitli yöntemler mevcuttur; her biri farklı avantajlar sunar. İşte en yaygın kullanılan yöntemler:

• Yama Göz Aşısı: Bu yöntem, özellikle yaz aylarında tercih edilir. Anaç dal üzerinde dikdörtgen bir parça çıkarılır ve aynı boyutta hazırlanan bir göz (tomurcuk) buraya yerleştirilir. Avantajı, hızlı kaynama ve yüksek başarı oranıdır. Dezavantajı, hassas bir teknik gerektirmesidir; kesiler düzgün yapılmazsa, göz kuruyabilir.
• Dilcikli Aşı (T-Aşısı): İlkbahar aylarında uygundur. Anaç ve kalem üzerinde "T" şeklinde kesiler yapılarak birleştirilir. Bu yöntem, kalın dallar için idealdir ve mekanik olarak sağlam bir bağ oluşturur. Ancak, kesilerin derinliği kontrol edilmezse, aşı başarısız olabilir.
• Kakma Aşı: Daha kalın anaçlar için kullanılır; anaç üzerine bir yuva açılır ve kalem buraya yerleştirilir. Bu, büyük ceviz ağaçlarında iyi sonuç verir, ancak daha fazla deneyim gerektirir.
• Yarma Aşı: Çok kalın gövdelerde uygulanır; anaç ortadan yarılır ve kalemler bu yarığa yerleştirilir. Basit bir yöntemdir, ancak kaynama süresi uzun olabilir ve enfeksiyon riski taşır.

Genel olarak, büyük ceviz aşısı yaparken, ağacın yaşına, dal çapına ve mevsime göre en uygun yöntemi seçmek önemlidir. Başarı oranını artırmak için, aletlerin steril olmasına ve işlem sonrası bakıma özen gösterilmelidir. Unutmayın, deneyimli bir bahçıvandan destek almak, özellikle ilk denemelerde faydalı olabilir.