Bcg aşısı nasıl uygulanır?

BCG (Bacillus Calmette-Guérin) aşısı, tüberküloz (verem) hastalığına karşı koruma sağlamak amacıyla kullanılan bir aşıdır. Özellikle tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde ve risk gruplarında uygulanır. Aşı, zayıflatılmış canlı bir bakteri suşundan hazırlanır ve bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalığa karşı direnç oluşturur. Genellikle bebeklik döneminde yapılır, ancak belirli koşullarda yetişkinlere de uygulanabilir. BCG aşısı, tüberkülozun ciddi formlarına karşı etkili bir koruma sağlar, ancak hastalığın tamamen önlenmesi garanti edilmez.

BCG aşısı, genellikle deri içine (intradermal) enjeksiyon şeklinde uygulanır. İşlem şu adımları içerir:

• Aşı, genellikle sol omuz bölgesine veya üst kola yapılır. Bu bölge, enjeksiyon sonrası oluşabilecek izin daha az görünür olması için tercih edilir.
• Uygulama öncesinde cilt temizlenir ve dezenfekte edilir. Aşı, steril bir iğne ile derinin hemen altına enjekte edilir.
• Enjeksiyon sonrası, aşı bölgesinde genellikle küçük bir kabarcık oluşur. Bu, normal bir reaksiyondur ve birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir.
• Aşının etkili olabilmesi için tek doz yeterlidir ve genellikle hayat boyu koruma sağlar. Ancak bazı durumlarda (örneğin, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde) tekrarlanması gerekebilir.

BCG aşısı, genellikle doğumdan sonraki ilk birkaç ay içinde uygulanır. Türkiye'de ve birçok ülkede, ulusal aşı takvimine göre bebeklere 2. ayda yapılır. Aşının dozu, standart olarak belirlenmiştir ve genellikle 0.05 ml ile 0.1 ml arasında değişir. Dozaj, çocuğun yaşına ve aşının markasına göre ayarlanabilir. Eğer aşı zamanında yapılamazsa, 6 yaşına kadar telafi dozu uygulanabilir, ancak bu durumda önce tüberkülin deri testi (PPD testi) yapılması gerekebilir.

BCG aşısı genellikle güvenli kabul edilir, ancak bazı yan etkiler görülebilir. Bunlar şunları içerir:

• Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişlik veya ağrı: Bu, geçici bir reaksiyondur ve birkaç gün içinde kaybolur.
• Aşı yerinde küçük bir yara veya ülser oluşumu: Bu, aşının etkili olduğunu gösteren normal bir süreçtir ve genellikle 2-6 hafta içinde iyileşir.
• Nadiren, bölgesel lenf bezlerinde şişme veya apseler: Bu durumda tıbbi müdahale gerekebilir.
• Çok nadir olarak, aşının neden olduğu sistemik reaksiyonlar (ateş, halsizlik) görülebilir, ancak bu ciddi yan etkiler oldukça seyrektir.

BCG aşısı, herkese uygulanmaz. Aşağıdaki durumlarda aşı yapılmamalı veya ertelenmelidir:

• Bağışıklık sistemi ciddi şekilde zayıflamış bireyler (örneğin, HIV/AIDS hastaları, kemoterapi alanlar).
• Aktif tüberküloz enfeksiyonu olan kişiler.
• Gebelik: BCG aşısı, hamilelikte genellikle önerilmez.
• Aşı bileşenlerine karşı ciddi alerjik reaksiyon öyküsü.
• Yüksek ateş veya ciddi hastalık durumları: Aşı, kişinin genel sağlık durumu düzeldikten sonra uygulanmalıdır.

BCG aşısı, tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde hastalığın ciddi formlarına (menenjit ve miliyer tüberküloz gibi) karşı yüksek koruma sağlar. Ancak, yetişkinlerde akciğer tüberkülozuna karşı koruyuculuğu değişkendir ve %0 ile %80 arasında değişebilir. Aşı, aynı zamanda tüberkülozun yayılmasını kontrol altına almaya yardımcı olur ve toplum sağlığı açısından önemli bir araçtır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), tüberküloz insidansının yüksek olduğu ülkelerde rutin BCG aşısı uygulamasını önermektedir.

BCG aşısı, tüberküloza karşı korunmada önemli bir rol oynar ve genellikle güvenli bir şekilde uygulanır. Aşının doğru teknikle, uygun zamanda ve uygun dozda yapılması, etkinliği artırır. Yan etkiler nadir ve genellikle hafif olsa da, aşı sonrası olağandışı belirtiler görülürse bir sağlık uzmanına danışılmalıdır. BCG aşısı hakkında daha fazla bilgi için yerel sağlık kuruluşlarına veya aile hekiminize başvurabilirsiniz.