Tetanoz aşısı ne zaman ve ne sıklıkla yapılmalıdır?

Tetanoz aşısı, Clostridium tetani bakterisinin neden olduğu tetanoz hastalığına karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Bu bakteri genellikle toprak, toz veya hayvan dışkısıyla kirlenmiş yaralar yoluyla vücuda girer ve ciddi kas spazmlarına, solunum problemlerine hatta ölüme yol açabilir. Aşı, tetanoz toksinine karşı bağışıklık geliştirerek hastalığı önler. Genellikle difteri ve boğmaca aşılarıyla birlikte kombine şekilde uygulanır (örneğin, DTaP veya Tdap aşıları).

Çocuklarda tetanoz aşısı, rutin aşılama programının bir parçasıdır ve genellikle şu şekilde uygulanır:

• 2. ayda: İlk doz (genellikle DTaP aşısı olarak)
• 4. ayda: İkinci doz
• 6. ayda: Üçüncü doz
• 15-18 aylıkken: Dördüncü doz (pekiştirme)
• 4-6 yaş arasında: Beşinci doz (okul öncesi pekiştirme)

Bu takvim, çocukluk döneminde temel bağışıklığı oluşturur ve hastalık riskini en aza indirir.

Yetişkinlerde tetanoz aşısı, çocuklukta alınan aşıların üzerine pekiştirme dozları şeklinde devam eder. Genel öneriler şunlardır:

• 11-12 yaşlarında: İlk pekiştirme dozu (Tdap aşısı olarak önerilir)
• Yetişkinlikte: Her 10 yılda bir Td (tetanoz ve difteri) veya Tdap aşısı ile pekiştirme dozu

Örneğin, 20 yaşında bir pekiştirme, 30 yaşında bir diğeri yapılmalıdır. Ayrıca, hamilelikte her gebelikte bir kez Tdap aşısı önerilir (tercihen 27-36. haftalar arasında), bu hem anneyi hem de bebeği korur.

Bazı durumlarda tetanoz aşısı planlanan takvim dışında da gerekebilir:

• Kirli veya derin yaralanmalarda: Son aşı 5 yıldan uzun süre önce yapıldıysa, tetanoz aşısı (Td veya Tdap) ve gerekirse tetanoz immün globulini uygulanabilir.
• Seyahat veya yüksek riskli mesleklerde: Düzenli pekiştirme dozları önerilir, örneğin inşaat veya tarım işçileri.
• Aşı geçmişi bilinmeyen yetişkinlerde: Temel seri olarak 3 doz Td aşısı önerilir (0, 1-2 ay sonra, 6-12 ay sonra), ardından 10 yılda bir pekiştirme.

Tetanoz aşısı, hastalığın önlenmesinde kritik öneme sahiptir çünkü tetanoz tedavisi zor ve ölümcül olabilir. Aşı takvimine uymak, bağışıklığı sürdürmek için hayati önem taşır. Aşı yan etkileri genellikle hafiftir (örneğin, enjeksiyon bölgesinde ağrı veya hafif ateş) ve ciddi reaksiyonlar nadirdir. Hamilelik, alerjiler veya bağışıklık sistemi sorunları gibi özel durumlarda doktorunuza danışın. Unutmayın, tetanoz aşısı sadece çocuklukta değil, yetişkinlikte de düzenli olarak yapılmalıdır. Sağlık kuruluşlarından veya aile hekiminizden güncel aşı takvimi hakkında bilgi alabilirsiniz.