Opa aşısı nedir ve kimler için önerilir?

Opa aşısı, tıbbi literatürde yaygın olarak "Oral Polio Aşısı" (OPV) olarak bilinen ve çocuk felci (poliomyelit) hastalığına karşı koruma sağlayan bir aşı türüdür. Bu aşı, canlı ancak zayıflatılmış (attenüe) poliovirüs suşlarını içerir ve ağız yoluyla uygulanır. Opa aşısı, bağışıklık sistemini uyararak vücudun poliovirüse karşı antikor üretmesini sağlar, böylece hastalığa yakalanma riskini azaltır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve birçok ulusal sağlık otoritesi tarafından, çocuk felcinin dünya çapında eradikasyonu (ortadan kaldırılması) hedefi doğrultusunda yaygın şekilde kullanılmıştır. Ancak, bazı bölgelerde inaktive edilmiş polio aşısı (IPV) ile değiştirilme eğilimi vardır, çünkü OPV nadiren de olsa aşı kaynaklı paralitik polio riski taşıyabilir.

Opa aşısı, genellikle belirli yaş gruplarındaki bireyler ve risk altındaki popülasyonlar için önerilir. Öneriler, ülkelere göre değişiklik gösterebilir, ancak genel olarak şu gruplar hedeflenir:

• Bebekler ve çocuklar: Rutin aşılama programlarında, genellikle doğumdan sonraki ilk aylarda başlanır ve birden fazla doz halinde uygulanır. Örneğin, WHO, bebeklere 6., 10. ve 14. haftalarda OPV veya IPV önermektedir.
• Okul çağındaki çocuklar: Bazı bölgelerde, çocuk felcinin yaygın olduğu alanlarda, takviye dozları olarak uygulanabilir.
• Yüksek riskli bölgelerde yaşayan bireyler: Çocuk felcinin endemik olduğu veya salgınların görüldüğü bölgelerde, tüm yaş gruplarına yönelik kitlesel aşılama kampanyalarında kullanılabilir.
• Seyahat edenler: Polio riski taşıyan ülkelere seyahat eden kişiler, özellikle bağışıklığı zayıf olanlar veya aşı geçmişi eksik olanlar için önerilebilir.
• Aşılanmamış yetişkinler: Nadiren, çocukken aşılanmamış ve risk altındaki yetişkinler için de uygulanabilir, ancak bu durumda doktor tavsiyesi esastır.

Ancak, Opa aşısının kullanımı, bireyin sağlık durumuna göre değerlendirilmelidir. Örneğin, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (örneğin, HIV/AIDS hastaları veya kemoterapi görenler) veya hamile kadınlar için genellikle önerilmez, çünkü canlı virüs içerdiğinden komplikasyon riski taşıyabilir. Bu gibi durumlarda, inaktive edilmiş polio aşısı (IPV) tercih edilebilir. Her zaman bir sağlık uzmanına danışarak kişiselleştirilmiş tavsiyeler almak önemlidir.