Kuduz aşısı ne zaman yapılmalı, en geç kaç saat içinde?

Kuduz, ölümcül bir viral hastalık olduğu için, kuduz şüphesi olan bir hayvanla temas durumunda aşının mümkün olan en kısa sürede yapılması kritik önem taşır. Kuduz aşısı, genellikle şu durumlarda uygulanmalıdır:

• Kuduz şüphesi olan bir hayvan (örneğin, köpek, kedi, yarasa, tilki) tarafından ısırılma, tırmalanma veya açık yaranın hayvanın tükürüğüyle temas etmesi.
• Hayvanın kuduz olduğu doğrulandıysa veya hayvan gözlem altına alınamıyorsa (örneğin, kaçtı veya öldü).

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve sağlık otoriteleri, kuduz riski taşıyan bir temas sonrasında aşınınmümkün olan en kısa sürede, ideal olarak ilk 24 saat içindebaşlatılmasını önermektedir. Ancak, bu süre kesin bir üst limit değildir; aşı, temas sonrası birkaç gün veya hatta haftalar içinde bile etkili olabilir, çünkü kuduz virüsünün vücutta ilerlemesi zaman alır. Yine de, gecikme riski artırabileceğinden, şu noktalara dikkat edilmelidir:

• Isırık veya temas sonrasıilk 24 saatiçinde aşıya başlanması, enfeksiyonun önlenmesinde en yüksek başarı şansını sağlar.
• Eğer temas yüksek riskliyse (örneğin, baş, boyun veya elde derin bir ısırık), aşı ve kuduz immünoglobulini (antikor tedavisi) derhal uygulanmalıdır.
• Hiçbir durumda aşı yaptırmak için "çok geç" olduğu düşünülmemelidir; temas sonrası birkaç gün geçmiş olsa bile, mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Kuduz aşısı genellikle bir dizi enjeksiyon şeklinde uygulanır. Standart takvim şöyledir:

• Gün 0: İlk doz, temas sonrası mümkün olan en erken zamanda yapılır.
• Gün 3, 7, 14 ve 28: Takip dozları, toplamda 5 doz olacak şekilde planlanır (bazı durumlarda 4 doz da uygulanabilir).

Aşı süreci, temasın risk derecesine ve kişinin bağışıklık durumuna göre değişebilir. Ayrıca, kuduz immünoglobulini ile birlikte uygulama, özellikle yüksek riskli durumlarda hayat kurtarıcı olabilir.