Kuduz aşısı hangi durumlarda uygulanmalıdır?

Kuduz aşısı, kuduz virüsüne maruz kalma riski olan durumlarda koruyucu veya tedavi edici amaçla uygulanır. Aşı, hem temas öncesi hem de temas sonrası olmak üzere iki şekilde kullanılabilir. İşte kuduz aşısının uygulanması gereken başlıca durumlar:

Bu aşılama, henüz bir kuduz riskiyle karşılaşmamış ancak yüksek risk altındaki kişilere uygulanır. Amaç, olası bir maruziyet durumunda bağışıklık sağlamaktır. Aşağıdaki gruplar için önerilir:

• Veteriner hekimler, hayvan bakıcıları ve hayvanat bahçesi çalışanları gibi hayvanlarla sık temas eden meslek grupları.
• Kuduzun yaygın olduğu bölgelere seyahat eden ve doğal ortamlarda zaman geçiren kişiler (örneğin, kampçılar veya macera turizmi yapanlar).
• Laboratuvar çalışanları, kuduz virüsüyle çalışan araştırmacılar veya tanı merkezlerinde görev yapan personel.
• Bağışıklık sistemi zayıf olan ve risk altındaki bireyler (doktor önerisiyle).

Bu aşılama, kuduz şüphesi olan bir hayvanla temas sonrası hemen başlatılmalıdır. Kuduz virüsü bulaşma riski yüksek olduğundan, zaman kaybetmeden uygulanması hayati önem taşır. Aşağıdaki durumlarda temas sonrası aşılama gerekir:

• Kuduz şüphesi olan veya kuduz olduğu doğrulanmış bir hayvanın ısırması durumunda (örneğin, köpek, kedi, yarasa, tilki veya diğer vahşi hayvanlar).
• Kuduz riski taşıyan bir hayvanın tükürüğünün açık yaralara, çiziklere veya mukoza zarlarına (ağız, burun, göz) temas etmesi durumunda.
• Hayvanın salyasının ciltteki kesik veya sıyrıklara bulaşması gibi dolaylı temaslar (örneğin, hayvanın tükürüğüyle kirlenmiş nesnelere dokunma).
• Kuduz olduğu bilinen veya şüphelenilen bir hayvanla temas eden kişilerde, hayvanın durumu belirsizse veya test edilemiyorsa (örneğin, kaçan bir hayvan).

Kuduz aşısına ek olarak, temas sonrası durumlarda kuduz immün globulini (RIG) de uygulanabilir. Bu, özellikle yüksek riskli maruziyetlerde (örneğin, çoklu ısırıklar veya baş-boyun bölgesindeki yaralar) önerilir. Aşılamanın zamanlaması çok önemlidir; ilk doz mümkün olan en kısa sürede (tercihen 24 saat içinde) yapılmalı ve belirlenen programa göre takip edilmelidir. Ayrıca, temas edilen hayvanın 10 gün gözlem altında tutulması veya test edilmesi gibi ek değerlendirmeler yapılabilir.

Kuduz aşısı, ölümcül olabilen kuduz hastalığını önlemede kritik bir rol oynar. Eğer kuduz riski taşıyan bir durumla karşılaşırsanız, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak aşı ve gerekli tedaviler hakkında bilgi alın. Unutmayın, kuduz tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir, bu nedenle erken müdahale hayat kurtarıcıdır.