İpa aşısı nasıl ve neden uygulanır?

İPA aşısı, genellikle "İnaktif Polio Aşısı" olarak bilinen ve çocuk felcine (poliomyelit) karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Polio virüsünün inaktif (ölü) formunu içerir ve bağışıklık sistemini uyararak hastalığa karşı direnç geliştirmeyi hedefler. Bu aşı, dünya çapında polio hastalığının kontrol altına alınmasında ve neredeyse tamamen ortadan kaldırılmasında kritik bir rol oynamıştır. İPA aşısı, genellikle çocukluk dönemi aşı takviminde yer alır ve güvenli bir şekilde uygulanabilir.

İPA aşısı, temel olarak çocuk felcini önlemek amacıyla uygulanır. Polio virüsü, sinir sistemini etkileyerek kalıcı felce, solunum problemlerine ve hatta ölüme yol açabilen ciddi bir hastalıktır. Aşının uygulanma nedenleri şunlardır:

• Çocuk felcine karşı etkili ve uzun süreli bağışıklık sağlamak.
• Polio virüsünün toplumda yayılmasını engelleyerek salgın riskini azaltmak.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gibi kuruluşların küresel polio eradikasyon (ortadan kaldırma) hedeflerine katkıda bulunmak.
• Özellikle bebekler ve küçük çocuklar gibi yüksek risk gruplarını korumak, çünkü polio genellikle 5 yaş altı çocuklarda daha yaygındır.

Aşı, toplum bağışıklığı oluşturarak, aşılanmamış bireyleri de dolaylı olarak korur ve hastalığın tamamen ortadan kalkmasına yardımcı olur.

İPA aşısı, genellikle kas içi (intramüsküler) veya deri altı (subkutan) enjeksiyon şeklinde uygulanır. Uygulama süreci şu adımları içerir:

• Aşı Takvimi: İPA aşısı, genellikle bebeklik döneminde başlar ve birkaç doz halinde verilir. Örneğin, birçok ülkede 2, 4 ve 6-18 aylıkken primer dozlar, ardından 4-6 yaşlarında bir rapel (pekiştirme) dozu uygulanır. Bu, bağışıklığın güçlendirilmesi için önemlidir.
• Uygulama Yeri: Aşı, genellikle üst kol veya uyluk kasına yapılır. Bebeklerde uyluk bölgesi tercih edilirken, daha büyük çocuklarda kol kullanılabilir.
• Hazırlık ve Güvenlik: Aşı öncesinde, çocuğun genel sağlık durumu değerlendirilir; ateş veya alerji gibi kontrendikasyonlar kontrol edilir. Aşı, steril koşullarda, eğitimli bir sağlık çalışanı (doktor veya hemşire) tarafından uygulanır.
• Yan Etkiler ve Takip: İPA aşısı genellikle hafif yan etkilere neden olur, örneğin enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişlik veya hafif ateş. Ciddi alerjik reaksiyonlar nadirdir. Aşı sonrası, çocuğun durumu gözlemlenir ve gerekirse ateş düşürücü ilaçlar önerilebilir.

İPA aşısı, oral polio aşısı (OPA) ile karşılaştırıldığında, canlı virüs içermediği için bağışıklık sistemi zayıf bireylerde daha güvenli kabul edilir. Bu nedenle, birçok ülke rutin aşılama programlarında İPA'yı tercih etmektedir. Unutmayın, aşı uygulamaları için daima bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.