Diyabet aşısı nedir ve nasıl etki eder?

Diyabet aşıları, otoimmün mekanizmaları hedef alarak pankreas beta hücrelerinin korunmasını amaçlayan immünoterapötik yaklaşımlardır. Bağışıklık toleransını artıran bu yöntemler, antijen spesifik modülasyon ve regülatör T hücre aktivasyonu gibi stratejilerle hastalığın progresyonunu yavaşlatmayı hedefliyor.

25 Kasım 2025

Diyabet Aşısı: Tanım ve Etki Mekanizması


Diyabet aşısı, tip 1 diyabet gibi otoimmün diyabet formlarını önlemeyi veya tedavi etmeyi amaçlayan deneysel bir immünoterapi türüdür. Geleneksel aşılardan farklı olarak, bu aşılar enfeksiyonlara karşı koruma sağlamak yerine, bağışıklık sisteminin pankreastaki insülin üreten beta hücrelerine saldırmasını engellemeye odaklanır. Diyabet aşıları henüz yaygın kullanım için onaylanmamıştır ve klinik araştırma aşamasındadır. Aşağıda, diyabet aşılarının nasıl etki ettiğine dair genel bir açıklama bulunmaktadır:

  • Bağışıklık Sistemini Modüle Etme: Diyabet aşıları, bağışıklık sistemini "eğiterek" veya "yeniden programlayarak" beta hücrelerine yönelik otoimmün saldırıyı azaltmayı hedefler. Örneğin, bazı aşılar, bağışıklık hücrelerini (T hücreleri gibi) tolere edici bir duruma getirerek, bunların beta hücrelerini yok etmesini önler.
  • Antijen Tabanlı Yaklaşım: Bu aşılar, beta hücrelerine özgü antijenler (örneğin, GAD65 veya insülin) kullanır. Bu antijenler, bağışıklık sistemine tanıtılarak, beta hücrelerine saldıran otoimmün tepkinin bastırılması teşvik edilir. Amaç, bağışıklık sisteminin bu antijenlere karşı "tolerans" geliştirmesini sağlamaktır.
  • Regülatör T Hücrelerini Uyarma: Bazı diyabet aşıları, regülatör T hücrelerinin (Treg'ler) aktivitesini artırarak, bunların otoimmün saldırıyı kontrol altına almasını sağlar. Bu, beta hücrelerinin korunmasına ve insülin üretiminin devam etmesine yardımcı olabilir.
  • Enflamasyonu Azaltma: Diyabet aşıları, pankreastaki enflamatuar süreçleri hafifleterek, beta hücre hasarını yavaşlatabilir. Bu, özellikle tip 1 diyabetin erken evrelerinde faydalı olabilir.

Diyabet aşılarının etkinliği ve güvenliği, devam eden klinik çalışmalarla değerlendirilmektedir. Örneğin, DNA tabanlı aşılar veya peptid aşıları gibi farklı türler üzerinde araştırmalar yapılmaktadır. Ancak, bu aşılar henüz rutin tedavide yer almamaktadır ve diyabet yönetimi halen insülin tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlara dayanmaktadır. Diyabet aşıları umut verici olsa da, daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;