Çocuk felci aşısı nasıl uygulanır ve etkileri nelerdir?

Çocuk felci aşısı, poliomyelit virüsünün neden olduğu çocuk felci hastalığını önlemek için geliştirilmiş bir aşıdır. Bu hastalık, sinir sistemini etkileyerek kalıcı felce veya ölüme yol açabilir. Aşı, virüsün zayıflatılmış veya öldürülmüş formlarını içerir ve bağışıklık sisteminin virüsü tanımasını sağlayarak koruma oluşturur. Günümüzde, dünya çapında çocuk felci vakalarını azaltmada etkili olmuştur ve rutin aşılama programlarının bir parçasıdır.

Çocuk felci aşısı, genellikle iki formda uygulanır: oral çocuk felci aşısı (OPV) ve inaktif çocuk felci aşısı (IPV). Uygulama yöntemleri şu şekildedir:

• Oral Çocuk Felci Aşısı (OPV): Ağızdan damla şeklinde verilir. Bu, canlı ama zayıflatılmış virüs içerir ve bağırsaklarda bağışıklık oluşturur. Genellikle gelişmekte olan ülkelerde kullanılır, çünkü uygulaması kolaydır ve toplumsal bağışıklığı artırabilir.
• İnaktif Çocuk Felci Aşısı (IPV): Enjeksiyon yoluyla kas içine veya deri altına uygulanır. Bu, öldürülmüş virüs içerir ve daha güvenli kabul edilir, çünkü hastalık riski taşımaz. Gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılır ve genellikle bebeklik döneminde başlanır, birden fazla doz halinde verilir.

Aşılama programı, genellikle 2, 4 ve 6-18 aylıkken IPV ile başlar, ardından 4-6 yaşlarında bir pekiştirme dozu yapılır. OPV ise salgın durumlarında veya rutin programlarda ek dozlar şeklinde uygulanabilir. Uygulama öncesi, bir sağlık profesyoneli tarafından dozaj ve zamanlama belirlenir; aşı, steril koşullarda yapılmalıdır.

Çocuk felci aşısının etkileri, hem olumlu hem de olası yan etkiler olarak ikiye ayrılabilir. Genel olarak, aşı çocuk felcini önlemede oldukça etkilidir ve toplum sağlığına katkıda bulunur.

• Olumlu Etkiler: Aşı, çocuk felci virüsüne karşı güçlü bir bağışıklık sağlar, hastalığın bulaşmasını engeller ve salgınları önler. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, aşılama sayesinde çocuk felci vakaları büyük ölçüde azalmıştır. Ayrıca, aşılanmış bireyler, virüsü taşıyıp yayma riskini azaltarak toplumsal bağışıklığa katkıda bulunur.
• Olası Yan Etkiler: Çoğu çocuk aşıyı iyi tolere eder, ancak bazı hafif yan etkiler görülebilir. IPV için enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık veya hafif ateş olabilir. OPV için ise çok nadiren aşıya bağlı çocuk felci gelişebilir, bu nedenle birçok ülke IPV'yi tercih etmektedir. Ciddi alerjik reaksiyonlar çok nadirdir ve aşı sonrası gözlem önerilir.

Genel olarak, çocuk felci aşısının faydaları, risklerden çok daha ağır basar ve düzenli aşılama, hastalığın tamamen ortadan kaldırılması hedefine yönelik kritik bir adımdır. Ebeveynler, aşı öncesi çocuklarının sağlık durumunu bir doktorla görüşmelidir.