Bcg aşısı hangi yaşta ve ne zaman uygulanır?

BCG (Bacille Calmette-Guérin) aşısı, tüberküloz (verem) hastalığına karşı koruma sağlamak amacıyla kullanılan bir aşıdır. Özellikle tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde ve risk gruplarında uygulanır. Aşı, zayıflatılmış bir bakteri suşu içerir ve bağışıklık sistemini hastalığa karşı güçlendirmeyi hedefler. BCG aşısı, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından önerilen temel aşılardan biridir ve birçok ülkede ulusal aşılama programlarına dahil edilmiştir. Aşının etkinliği, özellikle çocuklarda ağır tüberküloz formlarına karşı yüksektir, ancak yetişkinlerdeki koruyuculuğu değişkenlik gösterebilir.

BCG aşısının uygulanma yaşı ve zamanı, ülkelere ve bölgesel tüberküloz riskine göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak, aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• İdeal uygulama zamanı, bebeklik dönemindedir. Birçok ülkede, doğumdan sonraki ilk birkaç ay içinde (genellikle 2-3 aylıkken) tek doz olarak yapılır. Bu, bebekleri erken dönemde tüberküloz riskine karşı korumayı amaçlar.
• Bazı durumlarda, aşı doğumdan hemen sonra da uygulanabilir; örneğin, tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde veya ailede tüberküloz öyküsü varsa, doğumdan sonraki ilk haftalarda yapılması tercih edilebilir.
• Eğer bebeklik döneminde aşı yapılmadıysa, çocukluk çağında (genellikle 6 yaşına kadar) uygulanabilir. Ancak, bu durumda önce tüberkülin deri testi (PPD testi) yapılarak çocuğun tüberküloz enfeksiyonu geçirip geçirmediği kontrol edilir; test negatif ise aşı yapılır.
• Yetişkinlerde BCG aşısı, genellikle sadece yüksek risk gruplarında (örneğin, sağlık çalışanları, tüberkülozlu bireylerle temas edenler) veya tüberkülozun endemik olduğu bölgelere seyahat edenlerde düşünülür. Yetişkinlerde aşı öncesi tüberkülin testi zorunludur ve test negatif ise uygulanır.

BCG aşısı, genellikle cilt altına (intradermal) enjeksiyon şeklinde uygulanır ve tek doz olarak yeterlidir. Aşının koruyuculuğu, uygulamadan sonra birkaç hafta içinde gelişir ve uzun yıllar sürebilir, ancak bu süre kişiye ve çevresel faktörlere bağlı olarak değişir. Aşı sonrası, enjeksiyon bölgesinde küçük bir kabarcık veya iz oluşması normaldir ve bu, aşının etkili olduğunun bir göstergesi olabilir. BCG aşısı, diğer aşılarla aynı anda uygulanabilir, ancak uygulama öncesi bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

BCG aşısı, herkes için uygun olmayabilir. Aşağıdaki durumlarda aşı yapılmamalı veya ertelenmelidir:

• Bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde (örneğin, HIV/AIDS, kanser tedavisi görenler) aşı kontrendikedir, çünkü ciddi yan etkilere neden olabilir.
• Ateşli hastalık veya aktif tüberküloz enfeksiyonu olan kişilerde aşı ertelenmelidir.
• Gebelik sırasında BCG aşısı genellikle önerilmez, ancak yüksek risk durumlarında doktor değerlendirmesi gerekir.
• Aşı sonrası nadiren ciddi alerjik reaksiyonlar görülebilir; bu nedenle aşı, sağlık kuruluşlarında deneyimli personel tarafından yapılmalıdır.

Sonuç olarak, BCG aşısı genellikle bebeklik döneminde uygulanır ve tüberkülozdan korunmada önemli bir rol oynar. Ancak, uygulama yaşı ve zamanı ülke politikalarına ve bireysel risk faktörlerine göre değişebilir; bu nedenle, en doğru bilgi için bir sağlık uzmanına veya yerel sağlık otoritelerine başvurulması önerilir.